در سال‌های اخیر، با گسترش کسب‌وکارهای اینترنتی و استفاده گسترده از شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، خرید و فروش آنلاین به یکی از روش‌های اصلی معاملات تبدیل شده است. با این حال، همزمان با افزایش استقبال عمومی، تخلفات و کلاهبرداری‌های اینترنتی نیز رشد چشمگیری داشته است. افراد زیادی ممکن است با مشکلاتی مانند عدم تحویل کالا، تحویل کالای معیوب یا مغایر با توضیحات، عدم بازگشت وجه، و یا حتی کلاهبرداری‌های پیچیده مواجه شوند. در این مطلب به بررسی مراحل شکایت از آنلاین‌شاپ‌های اینستاگرامی و فروشگاه‌های اینترنتی از طریق مراجع قانونی مختلف می‌پردازیم.
مراجع قانونی جهت شکایت
۱. دادسرای جرائم رایانه‌ای
یکی از مهم‌ترین مراجعی که برای رسیدگی به جرائم مرتبط با اینترنت و فضای مجازی در نظر گرفته شده، دادسرای جرائم رایانه‌ای است. این نهاد به پرونده‌های مربوط به کلاهبرداری‌های اینترنتی، نقض حریم خصوصی، هک، و سایر جرائم مرتبط با فناوری اطلاعات رسیدگی می‌کند. در صورت مواجهه با تخلف از سوی فروشگاه اینترنتی یا آنلاین‌شاپ اینستاگرامی، می‌توانید شکایت خود را به این مرجع ارجاع دهید.
مراحل شکایت در دادسرای جرائم رایانه‌ای:
- تهیه مستندات: تمامی مدارک مرتبط با خرید مانند رسید پرداخت، مکاتبات با فروشنده، تبلیغات مربوط به کالا یا خدمات، و شواهد کلاهبرداری را جمع‌آوری کنید.
- تنظیم شکوائیه: شکوائیه‌ای دقیق و رسمی تنظیم کنید و در آن اطلاعات فروشگاه، نوع تخلف، و زیان وارد شده را شرح دهید.
- ارائه شکوائیه: با همراه داشتن مدارک شناسایی و مستندات، به دادسرای جرائم رایانه‌ای در شهر محل سکونت خود مراجعه کرده و شکایت را ثبت کنید.
- پیگیری پرونده: پس از ثبت شکایت، پرونده به پلیس فتا یا سایر نهادهای مرتبط ارجاع داده می‌شود و می‌توانید روند پیشرفت پرونده را پیگیری کنید.
۲. پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات (پلیس فتا)
پلیس فتا یکی از نهادهای اصلی در حوزه رسیدگی به تخلفات اینترنتی است. این نهاد با نظارت دقیق بر فعالیت‌های فضای مجازی، وظیفه پیشگیری و مقابله با کلاهبرداری‌ها و جرائم اینترنتی را بر عهده دارد. در صورتی که فروشگاهی در فضای اینستاگرام یا وب‌سایت تخلفی مرتکب شده باشد، می‌توانید شکایت خود را به پلیس فتا گزارش دهید.
چگونگی ثبت شکایت در پلیس فتا:
- ثبت گزارش آنلاین: از طریق وب‌سایت رسمی پلیس فتا به آدرس www.cyberpolice.ir، فرم مخصوص گزارش تخلف را تکمیل کنید. اطلاعاتی مانند مشخصات شخصی، شرح مشکل، و مستندات مربوطه باید ارائه شود.
- مراجعه حضوری: در صورت نیاز، می‌توانید به صورت حضوری به یکی از دفاتر پلیس فتا مراجعه کنید و شکایت خود را ثبت کنید.
- ارائه مستندات: تمامی شواهد مرتبط با تخلف، مانند رسید پرداخت، مکاتبات، و اطلاعات فروشنده را به پلیس ارائه دهید.
- پیگیری شکایت: پس از ثبت شکایت، پلیس فتا با بررسی مدارک و شواهد، اقدامات لازم را انجام داده و نتیجه را به شما اطلاع خواهد داد.
۳. سایت اینماد (www.enamad.ir)
یکی دیگر از روش‌های موثر برای پیگیری تخلفات فروشگاه‌های اینترنتی، شکایت از طریق سایت اینماد است. اینماد (نماد اعتماد الکترونیکی) مجوزی است که توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی به فروشگاه‌های اینترنتی معتبر اعطا می‌شود. این نماد نشان‌دهنده تعهد فروشگاه به رعایت قوانین و جلب اعتماد مشتریان است.
مراحل شکایت از طریق اینماد:
- جستجوی نماد اعتماد: ابتدا بررسی کنید که فروشگاه اینترنتی مورد نظر دارای نماد اعتماد الکترونیکی است یا خیر. این اطلاعات معمولاً در پایین صفحه اصلی وب‌سایت فروشگاه درج می‌شود.
- ثبت شکایت در سامانه: به سایت اینماد به آدرس www.enamad.ir مراجعه کرده و در بخش شکایات، فرم مخصوص را تکمیل کنید.
- ارائه مستندات: مدارک خرید، مکاتبات و هرگونه شواهد مرتبط را در این سامانه بارگذاری کنید.
- پیگیری شکایت: مرکز توسعه تجارت الکترونیکی موضوع را بررسی کرده و در صورت اثبات تخلف، فروشگاه را موظف به جبران خسارت می‌کند.
نکات مهم در شکایت از فروشگاه‌های اینترنتی و آنلاین‌شاپ‌ها
- اطمینان از ثبت شکایت: قبل از اقدام به شکایت، اطمینان حاصل کنید که تمامی اطلاعات و مستندات مورد نیاز برای پیگیری قانونی را در اختیار دارید.
- بررسی صحت اطلاعات فروشنده: همواره قبل از خرید، از صحت اطلاعات فروشگاه مانند شماره تماس، آدرس، و مجوزها اطمینان حاصل کنید.
- احتیاط در پرداخت: از پرداخت وجه به حساب‌های غیررسمی یا کارت‌های شخصی اجتناب کنید و ترجیحاً از درگاه‌های پرداخت امن استفاده کنید.
- حفظ مکاتبات: تمامی پیام‌ها، ایمیل‌ها و مکاتبات انجام شده با فروشنده را نگهداری کنید؛ این اطلاعات می‌تواند در پیگیری شکایت بسیار مفید باشد.
جمع‌بندی
شکایت از آنلاین‌شاپ‌های اینستاگرامی و فروشگاه‌های اینترنتی در صورت تخلف، یکی از حقوق مسلم مصرف‌کنندگان است. دادسرای جرائم رایانه‌ای، پلیس فتا، و سامانه اینماد از جمله مراجعی هستند که می‌توانند به شما در این مسیر کمک کنند. با توجه به روند فزاینده خریدهای آنلاین، آگاهی از حقوق مصرف‌کننده و مراحل قانونی پیگیری تخلفات امری ضروری است.
اگرچه در بیشتر موارد، تعامل مستقیم با فروشنده و حل اختلاف از طریق مذاکره می‌تواند موثر باشد، اما در صورت عدم نتیجه‌گیری، مراجعه به مراجع قانونی راهکاری جدی و موثر خواهد بود. بنابراین، با رعایت نکات ایمنی و استفاده از روش‌های قانونی، می‌توانید از حقوق خود در برابر تخلفات فروشگاه‌های اینترنتی و آنلاین‌شاپ‌ها دفاع کنید.
بهتر است اگر قصد خرید اینترنتی دارید به سایت های معتبری همانند: دیجی کالا, خانومی, وسمه و … مراجعه کنید تا خریدی مطمئن تر و راحت تری را تجربه کنید.