در سال‌های اخیر با گسترش خریدهای آنلاین، آگاهی از حقوق قانونی خریداران بیش از گذشته اهمیت یافته است. یکی از مهم‌ترین این حقوق، حق مرجوع کردن کالا در شرایط خاص است. در این مقاله از وب‌سایت رسمی سید ابراهیم طباطبایی، وکیل پایه‌یک دادگستری، به بررسی حقوق قانونی مصرف‌کننده در زمینه مرجوعی کالا و شرایط آن می‌پردازیم.
📜 مرجوعی کالا از منظر قانون تجارت الکترونیکی
ماده ۳۷ قانون تجارت الکترونیکی ایران صراحتاً اعلام می‌کند که:
«در هر معامله‌ای که از راه دور و بدون حضور فیزیکی طرفین انجام می‌شود، مصرف‌کننده حق دارد تا ۷ روز کاری پس از تحویل کالا یا خدمات، بدون نیاز به ارائه دلیل، از خرید خود انصراف دهد.»
✔ این انصراف باید به صورت کتبی یا الکترونیکی اعلام شود.
✔ فروشنده موظف است بدون کسر هزینه‌ای، وجه کالا را تمام و کمال بازگرداند.
✔ تنها هزینه‌ای که بر عهده خریدار است، هزینه بازپس فرستادن کالا خواهد بود.
🚫 موارد استثنا در مرجوعی کالا
اگرچه قانون از حقوق خریدار حمایت می‌کند، اما در ماده ۳۸ همین قانون استثناهایی نیز پیش‌بینی شده است. در این موارد، خریدار حق انصراف ندارد:
- کالاهای فاسدشدنی یا دارای تاریخ مصرف کوتاه
- نرم‌افزارهای باز شده یا محصولات دانلودی
- کالاهایی که بر اساس سفارش خاص مشتری تولید یا بسته‌بندی شده‌اند
- خدماتی که با رضایت مشتری انجام شده و دیگر قابل بازگشت نیستند
بنابراین، در هنگام خرید باید توجه ویژه‌ای به نوع کالا و شرایط بازگشت آن داشت.
⚖ اگر فروشنده از مرجوعی کالا امتناع کند، چه باید کرد؟
متأسفانه در برخی موارد، فروشندگان از پذیرش کالای مرجوعی خودداری می‌کنند. در چنین شرایطی:
- ابتدا با ارسال اظهارنامه رسمی به فروشنده، او را از حقوق قانونی خود مطلع کنید.
- در صورت عدم همکاری، می‌توانید از طریق سامانه ثنا یا دفاتر خدمات قضایی اظهارنامه را ثبت و پیگیری کنید.
- در ادامه، در صورت نیاز می‌توان با طرح شکایت در مراجع صالح (مانند تعزیرات یا دادگاه حقوقی) اقدام قانونی انجام داد.